Hangi durumlarda kıdem tazminatı alınır, şartları nelerdir şeklinde sorularla daha sık rastlanılıyor. Kıdem tazminatıyla ilgili merak ettiğiniz her türlü soruyu Denge Hukuk Bürosu olarak cevaplandırıyoruz.
Kıdem tazminatı alma şartları 4857 Sayılı İş Kanununda belirlenmiştir. İş akdini haklı nedene dayanarak fesheden ya da sebepsiz yere işten çıkarılan kişilerin, kıdem tazminatı almaları yasal bir haktır. İşçinin haklı bir nedene dayanarak ya da işverenin işçiye karşı haklı bir nedeni olmaksızın iş sözleşmesini feshetmesinin koşulları, İş Kanununda belirtilmektedir. Buna göre, Kanunun öngördüğü koşullarda işinden istifa eden ya da işine son verilen kişiler, kıdem tazminatı almaya hak kazanacaktır.
Kıdem tazminatı alma şartları genel olarak şunlardır:
-4857 Sayılı İş Kanununa göre işçi statüsünde çalışıyor olmak:
(Toplamda 15 yıl çalışan ve bu süre boyunca 3600 günlük sigorta primleri yatırılmış olan kişiler, kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar. Ancak bu yıl ve gün şartları 1999 yılından önce sigortalı olmuş kişiler için geçerlidir. 1999 yılından sonra sigorta başlangıcı olanlar ise, toplamda 25 yıl ve 4500 gün prim ödeme koşullarını yerine getirdiğinde işten ayrılmaları durumunda kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar. 15 yıl şartıyla kıdem tazminatı almak için, farklı iş yerlerinde de olsa 15 yıl çalışma ve 3600 gün prim ödeme koşulları vardır. Ancak, 15 yıllık çalışma koşulunu sağlayan biri, 15 yılını doldurduğunda çalışmaya devam ettiği iş yerinden 15 yılın bütün kıdem tazminatını değil, mevcut işyerinde kaç yıldır çalışıyor ise o sürenin kıdem tazminatını almaya hak kazanır.)
-En az bir yıldan beri aynı iş yerinde, sürekli ve kesintisiz olarak çalışıyor olmak
-İşveren tarafından haksız yere ya da işçi tarafından haklı nedenlere dayanarak iş sözleşmesinin feshedilmesi ( işçi, mevcut işyerinde sağlığını yitirmiş ve yitirme ihtimali varsa, işveren tarafından ahlâk ve iyi niyetle bağdaşmayan muamele görürse bunlar haklı neden sayılabilir ve kıdem tazminatına hak kazanabilir. İşçi, işverenin kendi tasarrufu söz konusuysa yine tazminat hakki doğabilir.
Ancak işveren haklı nedenlerden dolayı iş akdini feshederse (iş yerini tehlikeye atmak, uyuşturucu madde kullanımı vb.) tazminat ödemez.
-İşçinin ölümü durumunda kıdem tazminatına işçi ya da mirasçıları hak kazanır.
-Kadın işçilerin evlilik nedeniyle işten ayrılması(Kadın işçi tarafından evlenme tarihinden itibaren 1 yıl içinde evlilik nedeniyle istifa edildiği takdirde kıdem tazminatı hakkı doğmaktadır. Ancak bu sürenin 1 yıl içerisinde kullanılması şart olup, evlenmeden önce örneğin evlilik hazırlığı gibi bir hususa dayanarak istifa edilmesi durumunda işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz.)
-İşveren işçinin iş sözleşmesini 4857 sayılı Kanunun 25. maddesinde ifade edilen sebepler dışında haksız sebeple feshederse, (4857 sayılı Kanunun 25.maddesine göre işverenin haklı sebeple yapacağı fesih, aynı kanunun 26. maddesinde belirtildiği üzere fesih sebebinin öğrenilmesinden itibaren altı iş günü içinde kullanılmalıdır.)
-İşveren iş sözleşmesinin geçerli sebeple feshederse işçi yine kıdem tazminatına hak kazanacaktır.
-İşçi 1475 sayılı Kanun hükümlerince emekli olursa(İşçilerin emekli olması durumunda kıdem tazminatına hak kazanacakları kanunda sayılan unsurlardan biridir. Gerçekten de işçi yaşlılık, malullük veya emeklilik aylığı ya da toptan ödeme almak amacıyla iş akdini feshetmesi durumunda kıdem tazminatına hak kazanacaktır.)
-İşçi 1475 sayılı Kanun hükümlerince askerlik sebebiyle işten ayrılmak zorunda kalırsa(Erkekler muvazzaf askerlik hizmeti için istifa etmesi durumunda kıdem tazminatına hak kazanacaklardır. Ancak bedelli askerlik hizmeti bir muvazzaf askerlik hizmeti olmadığından bedelli askerlik yapan işçiler kıdem tazminatına hak kazanamazlar.
Askerlik hizmeti için istifa durumunda, işçi celp döneminden makul bir süre önce işyerinden ayrılırsa tazminata hak kazanabilir Ancak Yargıtay kararlarıyla sabit olduğu üzere , örneğin celp döneminden 6-7 ay önce işçinin, askerliği gerekçe göstererek iş akdini feshetmesi durumunda süre makul olmadığından kıdem tazminatına hak kazanamayacaktır. Ayrıca işçiler işyeriyle anlaşarak iş akdini askıda tutup, askerlikten sonra işe başlamaları yönünde anlaşıp herhangi bir tazminat talep etmeyebilirler.)
-İşçinin sigortalılık süresi ve gerekli prim gününü doldurması durumunda SGK’ dan aldığı evrakı işverene vermek sureti ile işinden ayrılması
